Shaxsning ijtimoiy munosabatlari

Har qanday jamiyatda avloddan avlodga o’tadigan bir qator qadriyatlar mavjud. Asosiy qadriyatlarga mehr-oqibat, halollik, erkinlik kiradi. Agar biror kishi ushbu jihatlarga rioya qilsa, bu uni eng yaxshi tomondan xarakterlaydi. Psixologiyada bunday tizim o’z nomiga ega – ijtimoiy munosabat. Ushbu maqolada siz ijtimoiy munosabatlarning o’rni va vazifalari haqida bilib olasiz, shuningdek, ijtimoiylashuv qanday sodir bo’lishini tushunasiz.

1918 yilda olimlar shaxsning moslashishini faol o’rganishdi va ijtimoiy tashkilot bilan o’zaro bog’liqliksiz bu mumkin emas degan xulosaga kelishdi. Ushbu aloqa tizimi ijtimoiy qiymat va ijtimoiy munosabat (munosabat) deb nomlandi.

Amerikalik olimlardan birining fikriga ko’ra, ijtimoiy munosabat – bu shaxsning hissiy holati bo’lib, u o’zini ma’lum bir tarzda tutadi, ma’lum bir ob’ekt bilan bog’liq bo’lgan tajribadan boshlab. Ijtimoiy-psixologik adabiyotlarda 5 ta ijtimoiy munosabat ajratilgan:

1. Pertseptual norma – bu inson o’zi ko’rishni istagan narsaning ko’rinishi.
2. Vaziyat, muayyan vaziyatga qarab, odamning ma’lum bir ob’ektga nisbatan turli xil munosabatlarini nazarda tutadi.
3. Ijtimoiy uchun asos – bu har qanday vaziyatda shaxsning harakatlari.
4. Umumiy tashqi ko’rinish xuddi shu narsalarning odamga ta’siri bilan tavsiflanadi.
5. Xususiy qarash ob’ektga nisbatan ma’lum munosabatni nazarda tutadi.

Ijtimoiy munosabatlarning tarkibi va tarkibiy qismlari

Tarkibiga ko’ra, ijtimoiy munosabat uchta tarkibiy qismni o’z ichiga oladi:

1. Kognitiv tarkibiy qism bilan sub’ekt ma’lum bir munosabat to’g’risida aniq bilimga ega.
2. Ta’sir etuvchi tarkibiy qism quyidagi xususiyatlarni o’z ichiga oladi: hissiyotlar, bilimlar va ob’ektlarga nisbatan individual ravishda boshdan kechiradigan tajribalar.
3. Xulq-atvor komponenti ostida, shaxs ob’ektga nisbatan namoyon bo’lishi mumkin bo’lgan ba’zi harakatlar ko’rib chiqiladi.

Barcha komponentlar alohida mavjud bo’lishi yoki umumiy bo’lishi mumkin.

Ijtimoiy munosabatlarning o’zgarishi

Ijtimoiy munosabatlarning o’zgarishi kontseptsiyasi maqsadga muvofiq yoki o’z-o’zidan paydo bo’ladigan ta’sirni nazarda tutadi. Birinchi holda, biz bolani tarbiyalash va xulq-atvorni to’g’irlash haqida gapiramiz. Ikkinchi holda, ta’sir jamiyatning ba’zi holatlari va harakatlari tufayli yuzaga keladi.

Agar biror kishi unga ishonmaydigan mavzusining ta’sirida bo’lsa, ijobiy natijani kutishning ma’nosi yo’q. Kiruvchi ma’lumotlar e’tiqodning o’zgarishiga katta ta’sir ko’rsatadi. Birinchi taassurot har doim hal qiluvchi ahamiyatga ega, shuning uchun agar inson qandaydir nazariyaga ishonib bo’lmasligini bilsa, kelajakda u aynan shu fikrdan boshlanadi. Agar biror kishi ma’lumot olgan bo’lsa va undan keyin u uning noto’g’ri ekanligi haqida bilgan bo’lsa, bu odatda munosabatlarga hech qanday ta’sir qilmaydi.

Inson samarali ijtimoiy o’zaro ta’sirisiz muvaffaqiyatga erisha olmaydi.

Manba: blog.wikium.ru