Sanogenik fikrlash nima?
Sanogenik fikrlash haqida birinchi bo’lib olim Yuriy Mixaylovich Orlov gapirgan. Bunday fikrlash patogenning to’liq qarama-qarshidir. Bu insonga o’z hissiyotlarini va psixologik holatini tartibga solishda katta yordam beradi. Bunday fikrga ega bo’lgan kishi sodir bo’ladigan hamma narsani yurak bilan qabul qilmaydi va kasal bo’lish ehtimoli kamroq. Ushbu maqolada siz sanogenik fikrlash va uning xususiyatlari haqida ko’proq bilib olasiz.
Sanogenik fikrlash nima?
Tarjimada “sanogenic” “sog’liqni saqlash” degan ma’noni anglatadi. Orlovning so’zlariga ko’ra, hissiyotlar ko’pincha miyani boshqaradi va salbiy his-tuyg’ularning ko’pligi bilan odam stressni boshdan kechira boshlaydi. Ushbu nazariya muallifi to’g’ri va ijobiy fikrlash orqali salbiy his-tuyg’ulardan xalos bo’lish kerak, deb hisoblaydi. O’zida sanogenik fikrlashni rivojlantirish uchun odam o’z his-tuyg’ularini qanday boshqarishni o’rganishi kerak.
Sanogenik fikrlash belgilari
Orlov nazariyasi sanogenik fikrlaydigan odam o’rtasidagi farqlar haqida gapiradi:
- bunday odamlar o’zlarining his-tuyg’ulariga qanday qilib tashqaridan qarashni biladilar;
- muhim muammolar haqidagi fikrlar unga faqat tinch holatda tashrif buyuradi;
- u salbiy his-tuyg’ular qaerdan kelib chiqishini tushunadi;
- o’ylash paytida, odam bu jarayonga to’liq e’tibor qaratadi;
- uning tafakkuri juda moslashuvchan;
- hamma narsada ijobiy tomonlarni topadi;
- ijobiy fikr yuritadi va harakat qiladi.
Usullari
Siz sanogenik fikrlashni psixolog yordamida yoki o’zingiz o’rganishingiz mumkin. Kundalikni yuritish, bu erda odam ba’zi holatlar haqida o’zlarining salbiy his-tuyg’ularini yozadi. Masalan, shaxs unga salbiy hissiyotlarni keltirib chiqargan vaziyatni batafsil bayon qilishi kerak. Shuningdek, yoqimsiz his-tuyg’ularni keltirib chiqaradigan odamlarning ro’yxatini tuzish kerak, bu sodir bo’lgan har bir vaziyatning aksini tavsiflaydi. Keyinchalik, har bir vaziyatni tahlil qilishingiz kerak. Ushbu tahlilda inson qanday xatti-harakatni ko’rishni istashi va salbiy his-tuyg’ularni keltirib chiqarmaslik uchun nimadan voz kechishi kerakligi ko’rsatilishi kerak.
Autopsixoanaliz o’z his-tuyg’ularingizni sinchkovlik bilan o’rganishni o’z ichiga oladi. Ushbu usul quyidagi voqealarni boshdan kechirish orqali g’azablangan his-tuyg’ularni o’chirishga yordam beradi:
- Psixoanalizni boshlash uchun siz bemalol o’tirib, dam olishingiz kerak.
- Keyin, iloji boricha xotirjam bo’lgan joyni eslab qolishingiz kerak.
- Avvalroq kundaligingizga yozib qo’ygan vaziyatni yaxshilab ishlang.
- Vaziyatni o’qing, agar u salbiylikka olib kelmasa, siz davom ettirishingiz mumkin, ammo agar hissiyotlar sizni yana qamrab olsa, siz o’qishga qaytishingiz kerak.
- Vaziyatni tahlil qilayotganda, qanday odamning xatti-harakatlari sizni g’azablantirmasligi haqida o’ylashingiz kerak, shuningdek, istaklaringizni eslab, odam ular haqida bilishini tushunishingiz kerak.
Sanogenik fikrlash va patogenlik o’rtasidagi farq
Patogen fikrlash halokatli ta’sirga ega va odam kasal bo’lib ketishiga yordam beradi. Ushbu turdagi fikrlash belgilariga quyidagilar kiradi.
- insonni boshqarolmaydigan salbiy fikrlarning ko’pligi;
- vaziyatga tashqi tomondan qaray olmaslik;
- ulardan xalos bo’lmaslik bilan doimiy xafagarchilik va nafrat hissi;
- his-tuyg’ularingizni jilovlay olmaslik;
- salbiy fikrlar sog’liq uchun zararli ekanligini tushunmaslik.
Manba : https://blog.wikium.ru/
