Bizning miyamiz xotiralarni yaxshiroq eslash uchun ularni buzadi.

Bir tadqiqotga ko’ra, miya juda ko’p miqdordagi xotiralarni yaxshiroq eslab qolish uchun moslashadi. Masalan, u shunga o’xshash hodisalarni chalkashtirib yubormaslik uchun ularning orasidagi farqni oshirib yuboradi. Ushbu qobiliyat miyaga vaqt o’tishi bilan ma’lum bir “xotira sifatini” saqlashga imkon beradi. Xotiralarni yaxshiroq eslash uchun Bir oilaning uchta a’zosi o’tmishdagi umumiy voqeani baham ko’rayotganini tasavvur qiling. Birinchisi versiyasini, ikkinchisi o’ziniki beradi, uchinchisi esa bir oz boshqacha bo’lgan voqeani aytib beradi. Hikoyadagi bu farq tasodif natijasi emas, chunki xotiralar sub’ektivdir. Haqiqiy hodisalar deformatsiyaga va buzilishlarga duchor bo’ladi, bularni ilmiy izohlash mumkin. Oregon shtat universiteti (AQSh) bir guruh tadqiqotchilari ushbu mavzu bo’yicha tadqiqotni jurnalda nashr etishdiJNeurosci2021 yil 22-fevral. Ularning fikriga ko’ra, bu deformatsiya miyaga biz boshdan kechirgan xotiralarni yaxshiroq eslab qolishga imkon beradi. Tadqiqot doirasida olimlar ko’ngillilarga ob’ektlar bilan bog’liq yuzlarni yodlashni so’rashdi. Maqsad, tegishli odamni taqdim etish orqali to’g’ri ob’ektni topish edi. Biroq, rangdagi sezilarli farqlarga qaramay, ko’rib chiqilayotgan narsalar bir-biriga juda o’xshash edi. Ishtirokchilar bir kunlik mashg’ulotdan so’ng yuzma-yuz juftlarini eslashlari mumkin edi. Ertasi kuni ishtirokchilar ma’lum bir kishiga mos keladigan ob’ektni topishlari kerak edi. Rangli g’ildirak ularga tegishli ob’ekt rangini eslab qolishlariga yordam berish uchun ishlatilgan. Biroq, tadqiqotchilar ko’ngillilar bir-biriga juda o’xshash narsalar orasidagi rang farqlarini bo’rttirib ko’rsatganliklarini payqashdi. Masalan, agar ikkita narsa jigarrang bo’lsa, lekin ulardan biri ozgina qizarib ketgan bo’lsa, ishtirokchilar buni butunlay qizil deb esladilar. Mas’uliyatli xatti-harakatlar Keyin ko’ngillilarga magnit-rezonans tomografiya (MRG) skanerlash paytida yuzga mos keladigan ob’ektni tasavvur qilishni so’rashdi. Tadqiqotchilarning ta’kidlashicha, ular diqqatni parietal korteksga, ya’ni ularni eslashga harakat qilsak, xotiralarni o’z ichiga olgan miya mintaqasiga qaratgan. Biroq, topilmalarga ko’ra, miyaning bu qismida bo’rttirilgan xotiralar aks etadi. Ob’ektlarni ajratish qanchalik qiyin bo’lganiga qarab, ishtirokchilar o’zlarining xotiralarini bo’rttirib ko’rsatdilar, ammo xuddi shu mubolag’a parietal korteksning faollashishi bilan bog’liq edi.