Ma’naviyat nima?
Zamonaviy odamlar ma’naviyat haqida eshitib, bu tushunchani faqat din bilan bog’lashadi. Va bu mavzu ko’pchilik uchun muammodir. Shunga qaramay, vijdoniga binoan harakat qiladigan kuchli fikrli odam din bilan umuman aloqasi bo’lmasligi mumkin. Zamonaviy yoshlar, eng muhimi, moddiy boylikka ega bo’lishiga aminlar, ammo boylikning boshqa turlari ham bor.
Falsafada ma’naviyat
Falsafada ma’naviyat ta’rifi insonning ichki ongi va uning ideal ichki holatga erishish istagi sifatida tushuniladi. Suqrotning shogirdi Platonning fikriga ko’ra, inson ma’naviyati tana mohiyatidan ajralib turadi. Ruh – bu moddiy bo’lmagan printsip.
Ma’naviyat inson ulg’ayganda va ma’lum bir tizimni shakllantirishda paydo bo’ladigan psixologik jarayonlarning mavjudligini nazarda tutadi. Ma’naviy rivojlanayotgan odam quyidagi fazilatlarga ega:
- inson ijodga vaqt ajratadi;
- shaxs o’z tajribasini boshqa odamlar bilan bo’lishishga harakat qiladi;
- axloq va ma’lum qadriyatlarning mavjudligi;
- xayrli ishlarda ifoda etilgan mehr-oqibat namoyon bo’lishi;
- o’zingizga va boshqalarga bo’lgan muhabbat.
Ma’naviyat diniy va ijtimoiy yo’nalishga ham ega bo’lishi mumkin. Agar inson ruhiy shaxs bo’lsa, bu uning Xudoga ishonishini anglatmaydi. Aksincha, bu odam o’zini rivojlantirish va takomillashtirish bilan shug’ullanishini anglatadi. Insonning ma’naviy dunyosiga quyidagilar kiradi.
- yaratish;
- ta’lim;
- madaniyat;
- o’zini takomillashtirish;
- adolat;
- go’zallik.
Ma’naviyat va din o’rtasidagi bog’liqlik
Ular cherkov va davlat barrikadalarning qarama-qarshi tomonlarida dunyoda mavjud bo’lishni boshlaganlarida, ular Xudoga bo’lgan muhabbat haqida gapira boshladilar. Dinning maqsadi odamlarni jalb qilishdir.
Ko’pchilik, dinda hayot va ma’naviyat haqida bahslashganda, avvalambor, bu insonning Xudo bilan bevosita aloqasi degan fikrda. Biroq, dinning tashqi va ichki tomonlari ham mavjud. Birinchi holda, biz oddiy marosimlar haqida, ikkinchidan – Xudoning qalbdagi o’z tajribasi haqida gaplashamiz.
Dindor kishi, xuddi ruhiy shaxs singari, Xudoga boradi, lekin ularning yo’llari butunlay boshqacha. Agar dindor odam tashqaridan taqdim etiladigan madaniyatni boshqarsa, ma’naviy shaxs o’z fikrlari va hissiyotlariga qarab yo’lni tanlaydi.
Ma’naviy quvvatni qanday rivojlantirish kerak?
Kuchli ruhga aylanish uchun ma’naviyatning asosiga aylanadigan muayyan harakatlarni doimiy ravishda qo’llash zarur:
- Aqliy qo’rquvni engish va boshqarishni o’rganing.
- O’zingizga va o’z kuchingizga ishonishni o’rganing.
- Yodingizda tutingki, hayotingizdagi muammolar siz ularni yengib o’tib, yangi narsalarni o’rganasiz.
- Jismoniy va aqliy ishlarga vaqt ajrating.
- Qarorlarni o’zingiz qabul qilishni o’rganing va qarorlaringiz uchun javobgarlikni boshqalarga yuklamang.
- O’zingizning kamchiliklaringizni afzalliklarga aylantirishni o’rganing.
- Nafaqat o’zingiz bilan, balki atrofingizdagi dunyo bilan hamjihatlikka intiling.
Ma’naviyatning ma’nosi ancha umumlashtirilgan, chunki chuqurroq o’rgansangiz, bu Xudoga va dinga bo’lgan ishonchdan ancha uzoqroq ekanligini tushunishingiz mumkin. Ma’naviyatli odam o’ziga ishonadi, yaxshilashga intiladi va nima uchun bunga muhtojligini tushunadi. O’zingizda ma’naviyatni rivojlantirish uchun siz o’zingizni bilishingiz, his-tuyg’ularingizni va his-tuyg’ularingizni boshqarishni o’rganishingiz kerak.
Manba: blog.wikium.ru
