Axborot stresi va undan qanday saqlanish kerak
Bizning miyamiz har kuni juda katta miqdordagi ma’lumotlarni qayta ishlaydi. Bizning “tishli qutilarimiz” kecha-kunduz atrofida aylanmoqda – ular qaror qabul qiladi, ishlov beradi, tahlil qiladi. Ba’zida ma’lumotlarning haddan tashqari yuklanishi shunchalik kuchliki, unga tabiiy reaktsiya – axborot stressi keladi. Bu o’zini charchash va charchashda namoyon qiladi – xuddi qattiq jismoniy mehnatda bo’lgani kabi.
– ma’lumot juda oson, uni istalgan vaqtda olishingiz mumkin;
– ma’lumot miqdori keskin o’sib bormoqda: endi ommaviy axborot vositalari bir oy ichida butun umri davomida assimilyatsiya qilingan 17-asrdan qancha odam bo’lsa, shuncha ma’lumot beradi;
– juda ko’p qarama-qarshiliklar va qarama-qarshi ma’lumotlar mavjud;
– kuchli tuzilmaga ega bo’lmagan qor ko’chkisiga tushgan ma’lumotlar.
Shu bilan birga, ma’lumotlarning haddan tashqari ko’payishi alomatlari nafaqat psixologik va xulq-atvorda, balki jismoniy darajada ham namoyon bo’ladi: ko’p odamlar ko’ngil aynishi bilan bir qatorda ko’ngil aynishi, og’izning qurishi, bosimning ko’tarilishi, diqqatni jamlay olmaslik kabi holatlarni boshdan kechirmoqdalar.
Oldini olish: o’zingizni qanday himoya qilish kerak?
- Tanlov munosabati – oziq-ovqat, kiyim-kechak, shaxsiy gigiena bilan bir xil. O’zingizning qiziqishlaringiz, ehtiyojlaringiz, istaklaringizga mos keladigan ma’lumotlarni iste’mol qiling. Saytlarda yangiliklarni mavzu bo’yicha kuzatib boring, buning uchun aniq belgilangan va cheklangan vaqtni ajrating. Ma’lumot dozalangan bo’lishi kerak.
- Salbiy bilan! Yangiliklarni o’zlashtirishga bo’lgan hissiy munosabatingizni boshqaring – ayniqsa jinoiy va fojiali xabarlarga nisbatan.
- Sog’lom hamkasblar. Gadjetlar, piyoda yurish, fitnes, meditatsiya, sevimli mashg’ulotlariga va yoqimli muloqotga sarflanadigan vaqtni almashtiring.
- Dozalash. Agar ishlab chiqarishdagi yoki ta’limdagi ehtiyoj tufayli informatsion stress paydo bo’lsa, albatta to’xtab turing – yangi materialni avvalgisidan keyin “nafas chiqarmasdan” o’rganishni boshlamang. Ammo ijtimoiy tarmoqlarda yoki pochta orqali dam olmang!
- Asosiy narsani ta’kidlang. Rejalashtirish va aqlni xaritalash ma’lumotlarning saqlanishini yaxshilashga yordam beradi.
- Ijtimoiy tarmoqlarda qayta ko’rib chiqish. Hisob-kitoblarni faqat asosli bo’lgan joylarda qoldiring. Do’stlaringiz ro’yxatlarini tozalang. Faqat ish stoli versiyasini qoldirib, mobil ilovalarni olib tashlang.
- Oilaviy e’tibor. Farzandlaringiz bilan o’ynang, oilaviy kechki ovqatni uyushtiring va fikringizni tashqi ma’lumot manbalaridan olib tashlang.
- Aromaterapiya. Vanil, bergamot, tsitrus mevalar, ignabargli daraxtlar, lavanta hidlari har qanday stressga qarshi kurashishda yaxshi bo’ladi.
- Yoga. Uning asosiy printsipi ichki va tashqi muvozanatni topishdir. Ushbu yo’nalish dam olishga va o’zingizni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
- O’simlik choylari: romashka, yalpiz, limon balzam. Agar uyqusizlik stress bilan birga bo’lsa, yotishdan oldin asal bilan iliq sut iching, tasalli beruvchi issiq hammomni oling.
- Psixologga boring. Bunga uyalmang: stress uzoq davom etadigan depressiyaga aylanishini kutishingiz shart emas.
- Boshqalarga o’rnak. Sizga yaqin bo’lgan bolalar va boshqalar uchun ijobiy o’rnak ko’rsating. Internetda maqsadsiz sayr qilishga, o’ylamasdan kanallarni almashtirishga yoki do’stingiz tasmasi orqali o’tishga moyil emasligingizni ko’rsating. Boshqalarga axborotni iste’mol qilishga nisbatan xabardor munosabatni rivojlantirishga yordam bering.
- Axborot detoks. Haftada bir marta o’zingizni gadjetlarsiz qiling. O’zingizning reaktsiyalaringizni kuzatib boring (yoki yaxshiroq yozing), xulosalar chiqaring. Va ko’pincha Sherlok Xolmsning ahdini eslang: “Siz hamma bilan boshingizni to’ldirmasligingiz kerak, aks holda siz unda kerakli narsani o’z vaqtida topa olmaysiz”.
Manba: blog.wikium.ru
