Qarama-qarshilikda o’zini tutishning 7 ta samarali strategiyasi

Hamma odamlar butunlay boshqacha, ular turli xil xulq-atvorga, ba’zi narsalarga qarashlarga, shuningdek xarakterga ega. Bu sayyorada birovga o’xshashi mumkin bo’lgan bitta odamni topish mumkin emas. Shuning uchun nizoli vaziyatlar hayotda tez-tez uchraydi.

Qarama-qarshiliklarni qanday hal qilishni va ulardan samarali chiqishni o’rganish uchun odam muayyan vaziyatda o’zini qanday tutishini tushunishi kerak. Ko’pchilikning katta xatosi shundaki, ular o’zlarini tutish strategiyasini o’zgartirish uchun hech narsa qilmasdan, xuddi shunday yo’l tutishni boshlaydilar.

Kennet Tomasning so’zlariga ko’ra, mojaro paytida odamlar o’zini tutishi ikki xil turga kiradi. Birinchisi, sub’ektning o’z manfaatlari va pozitsiyalarini himoya qilish istagi, ikkinchidan, sub’ekt boshqalarning manfaatlarini himoya qilishga harakat qilmoqda. Ushbu holatlarga asoslanib, biz ziddiyatli vaziyatlarda odamlarning o’zini tutishi uchun 7 ta asosiy strategiyani ajratib ko’rsatishimiz mumkin, ular orasida:

• raqobatlashish istagi;
• moslashishga urinish;
• qochish;
• murosani izlash;
• hamkorlik;
• bostirishga urinish;
• Muzokaralar.

Konfliktlar uchun xulq-atvor strategiyasining turlari

Raqobat, sub’ekt o’zini yo’naltirmasdan va raqibning manfaatlarini hisobga olmasdan, o’z manfaatlarini himoya qilishga harakat qilganda namoyon bo’ladi. Bunday holda, bir kishi ushbu bahsda faqat bittasi g’alaba qozonishi mumkinligiga to’liq ishonadi, shuning uchun u o’z chizig’ini g’olib tomonga egish uchun barcha samarali usullardan foydalanadi.

Ushbu usul yordamida sub’ekt raqibiga bosim o’tkazadi, aldovdan foydalanadi va qarama-qarshi mavzuni provokatsiyaga berilishga harakat qiladi. Ushbu strategiya samaralidir, ammo kelajakda odamlar uzoq vaqt muloqot qilishni rejalashtirsalar, uni ishlatmaslik kerak.

Moslashuv usuli ko’pincha o’ziga ishonchsiz odamlar tomonidan tanlanadi. Ular o’zlarining qiziqishlarini orqa planga surib, raqibga berilishga tayyor. Ushbu usulda sub’ekt ko’pincha xushomadgo’ylikdan foydalanadi va raqibga nisbatan shikoyat yo’q.

Ushbu usulning mohiyati shundan iboratki, odam shunchaki ziddiyatli vaziyatdan qochishga harakat qiladi. Ushbu xatti-harakatlar foydali bo’lishi mumkin, agar mojaroning mohiyati juda muhim bo’lmasa va kelajakda raqib bilan hech qanday munosabatlar davom etmasa.

Kompromis har ikki tomonning manfaatlarini hisobga oladi va pozitsiyalar tengligiga asoslanadi. Bunday strategiyaning asosiy vazifasi o’zaro manfaatli echimga kelishdir. Ikkala tomon uchun ham foydali bo’lishiga qaramay, ushbu strategiya oraliq bosqichda, boshqa echim topilmaguncha yaxshiroq qo’llanilishi kerak.

Hamkorlikni tanlab, sub’ekt nizoni shunday hal qilishga tayyorki, yakuniy natija nizoli tomonlarning barchasi uchun foydali bo’ladi. Buning uchun ishtirokchilar va nizo mavzusi haqida ma’lumot to’plash, vaziyatlarni muhokama qilish va birgalikda echim topish kerak. Ushbu strategiya o’zaro hurmat va o’zaro manfaatlarni mustahkamlashga yordam beradi.

Agar mojaroning mohiyati aniq bo’lmasa yoki ishtirokchilarning sog’lig’iga tahdid solsa, bostirish mumkin bo’ladi. Buning uchun ziddiyatni qo’zg’ashga to’sqinlik qiladigan, shuningdek, raqiblar sonini kamaytiradigan sharoitlarni yaratish kerak. Bunday strategiyaga murojaat qilib, vaziyatni og’irlashtirmaslik uchun kuchingizni to’g’ri hisoblashingiz kerak.

Muzokaralar eng ommabop turi hisoblanadi, uning yordamida deyarli har qanday nizoli vaziyatni hal qilishingiz mumkin. Bunday holda, tajovuzdan qochish, barcha harakatlarni diqqat bilan ko’rib chiqish, vositachiga ega bo’lish va raqibning pozitsiyasiga e’tibor berish kerak. 

Manba: blog.wikium.ru