Ishikava diagrammasi

Har bir inson hayotida har kuni ko’plab voqealar sodir bo’ladi va ular har doim ham ijobiy emas. Muayyan muammoga nima sabab bo’lganini aniqlash har doim ham mumkin emas. Bundan tashqari, u bizning ko’zimizdan ehtiyotkorlik bilan yashiringanligi sababli paydo bo’lishi mumkin. Muammoning asosiy sabablarini tushunish uchun Ishikava diagrammalaridan foydalanish tavsiya etiladi.

Sabab-oqibat diagrammasi nima uchun ishlatiladi?

Ushbu diagramma ishlab chiqarish jarayonlarini imkon qadar sifatli o’lchash, sifatini baholash va nazoratni amalga oshirish uchun ishlatiladi. Ishikava diagrammasi sifatni nazorat qilishning ettita vositasidan biridir.

Diagramma grafik shaklida taqdim etilgan bo’lib, uning yordamida tadqiqotlar olib boriladi va ma’lum bir muammoga olib kelgan aloqalar aniqlanadi. Odatda sifatni ta’sir qiluvchi omillarni, shuningdek ularni sozlash imkoniyati bilan oqibatlarni aniqlab, yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun foydalaniladi. Har bir inson Ishikava diagrammasini tuzishi mumkin. Quyidagi misolni ko’rishingiz mumkin.

Ish bosqichlari

Diagramma bilan ishlashda siz bir necha bosqichlardan o’tishingiz kerak:

• natijaga u yoki bu tarzda ta’sir qilishi mumkin bo’lgan barcha sabablarni aniqlash;
• barcha sabablarni sabab va semantikaga bo’lish;
• omillar va sabablarni baholash;
• natijani tahlil qilish;
• sizning oldingizda kuchsiz bo’lgan omillarni aniqlash va o’chirish;
• ahamiyatsiz omillarni olib tashlang.

Barcha kerakli omillarni va sabablarni aniqlash uchun aqliy hujum usulidan foydalanish tavsiya etiladi. Uning yordami bilan siz kerakli ma’lumotlarning maksimal miqdorini belgilashingiz mumkin. Ko’pincha, taxta yoki qog’oz varaqasida diagramma tuziladi, undan so’ng to’liq tahlil o’tkaziladi. Jadvalni to’ldirish barcha sababchi munosabatlarni aniqlamaguncha davom etishi kerak.

Qurilish xususiyatlari

Qurilish paytida siz quyidagi tavsiyalarni hisobga olishingiz kerak:

1. Qurishni boshlashdan oldin, muammoni aniq belgilab qo’ying. Agar ushbu ishda 2 yoki undan ortiq kishi ishtirok etsa, darhol bir fikrga kelish kerak.
2. Axborotni yaxshiroq idrok etish uchun muammoni o’ng tomonda bir varaqda ko’rsatish kerak va diagrammaning o’zi boshqa qismda qurilishi kerak.
3. Baliq tizmasini chizib oling va undan o’qlar bilan katta suyaklar shaklida asosiy muammolarni torting.
4. O’rta suyaklar ikkinchi darajali sabablar bo’lib, ular o’qlar yordamida katta suyaklar bilan bog’lanadi.
5. Kichkina suyaklar muammoning eng kam sababini aniqlaydi. Agar ular yo’q bo’lsa, bu joy bo’sh qoladi.
6. Asosiy sababni izlash – barcha tafsilotlarni, hattoki bir qarashda ahamiyatsiz ko’rinadigan narsalarni aniqlashtirish.
7. Asosiy vazifa diagrammada ma’lumotlarni to’liq kiritishdir.
8. Yangi omillarni aniqlayotganda, nima uchun bunday bo’lganini tushunishingiz kerak va aynan shu sabab asosiy sababga olib keladi.

Ushbu usulni qo’llash orqali siz muayyan vaziyatga ta’sir ko’rsatgan asosiy sababni eng yaxshi tushunishingiz mumkin. Bunday sabab-oqibat zanjirini qurish orqali siz kerakli maqsadga erishib, eng kichik tafsilotlarni aniqlab olishingiz mumkin.

Ishikava diagrammasi bir nechta afzalliklarga ega:

• ijodkorlikning oshkor qilinishini ta’minlaydi;
• muammoning asosiy sababini topishga imkon beradi;
• ikkilamchi sabablarni ko’rib chiqish imkoniyatini beradi;
• bunday sxemadan foydalanish qiyin emas.

Diagrammada kichik kamchiliklar ham mavjud, chunki uning teskari yo’nalishda to’ldirilishining to’g’riligini hech qanday tarzda tekshirish mumkin emas. Shuningdek, rejalashtirish tugagandan so’ng, diagramma ancha murakkab bo’lishi va aniq tuzilishga ega bo’lmasligi mumkin. Shundan kelib chiqadiki, paydo bo’lgan muammolarning sabablarini izlash paytida nafaqat Ishikava diagrammasidan, balki boshqa vositalardan ham foydalanish kerak.