Taqlid

Imitatsiya – bu odamga sotsializatsiya jarayonida yordam beradigan vositalardan biri. Bu ma’lum bir naqshga rioya qilish, uni nusxalash. Taqlid odamlarga ham, hayvonlarga ham xosdir.

Ijtimoiy taqlid: Gabriel Tardening nazariyasi

Sotsiolog G. Tard tomonidan taklif qilingan kontseptsiya 19-asrning oxirida paydo bo’ldi. Buni ikkita ilmiy fan – sotsiologiya va ijtimoiy psixologiya sohalariga kiritish mumkin.

Nazariyaning asoschisi har qanday turdagi shaxslararo munosabatlarda taqlidning muhim elementi bo’lishi kerak deb hisoblagan. Ushbu munosabatlarning o’zi o’qituvchi va talaba tamoyili asosida qurilgan.

Taklif etilgan kontseptsiya asosida, izdoshlar taqlidning uchta turini aniqladilar. Birinchi holda, odamlar bir-biriga taqlid qilishadi, ikkinchisida – modellar, urf-odatlar, uchinchisida – tanlangan ideallar.

Tardening g’oyalariga ko’ra, jamiyatdagi barcha jarayonlar va hodisalar taqlid prizmasi orqali tushuntiriladi. Ijodiy shaxslar ohangni belgilaydilar, kamroq aniq tashabbusga ega odamlar o’zlari taklif qilgan modellarni nusxalashadi.

Tardga ko’ra taqlid namunalarida ierarxiya asosiy ahamiyatga ega. Qoida tariqasida, quyi sinflar yuqorilariga taqlid qilishadi.

Taqlid qilish ham nizolarning manbasiga aylanadi. Tomonlar qarama-qarshilikda bo’lgan modellarga taqlid qilishni tanlagani uchun qarama-qarshilikka kirishadi.

Psixologiyadagi taqlid

Turli xil yosh toifalarida taqlid qilish mexanizmi individual motivlarga ega. Bir yoshga to’lgunga qadar bola kattalarning ovozini eshitadi, uning harakatlarini ko’radi va taqlid qilishga harakat qiladi. Biroq, bu erda hali ham o’ziga xos semantik yuk yo’q, bu bolaning ota-onalar bilan aloqa o’rnatishga bo’lgan biologik jihatdan aniqlangan istagi.

Maktabgacha yoshdagi davrda ma’no asta-sekin shakllanadi. Hamma narsa kattalar bilan o’zaro munosabatlarning ochiq xususiyatlarini nusxa ko’chiradigan o’yin bilan boshlanadi. Shundan so’ng, u muayyan vaziyatning semantikasini aks ettiradigan, yanada yashirin xulq-atvorni anglay boshlaydi.

O’smirlarga taqlid qilish tashqi o’zini o’zi aniqlashga intilish bilan tavsiflanadi. O’smirlar hokimiyat, shaxsiy yoki umuman qabul qilingan ijtimoiy xulq-atvor stereotiplariga taqlid qilishadi.

Voyaga etganida taqlid qilish ta’limning bir qismidir. Biz har xil faoliyat turlari – shaxsiy, kasbiy, sport va ijodiy ishlar haqida gaplashamiz.

Muloqotda taqlidning amaliy foydalari

Taqlid suhbatdoshga moslashish vositasi sifatida ham ishlatilishi mumkin. Bu juda mashhur usul va uni amalga oshirish oson.

Ba’zilar kommunikativ taqlidga shubha bilan qarashadi, bu ahmoqona va noo’rin ko’rinadimi, suhbatdosh bunday hiyla-nayranglarni sezadimi yoki yo’qmi deb o’ylashadi. Savollar adolatli, ammo faqat taqlidchi xijolat bo’lsa, suhbatdoshning harakatlarini takrorlab, masalan, pozlarni aks ettiradi.

Shu bilan birga, siz suhbatdagi sozlashni yanada chuqurroq darajadagi suhbatga botish sifatida ko’rishingiz mumkin. Aloqa qilishning bunday usuli taqlid emasligini anglash, lekin tana tilida yashirin suhbat uyalishni engishga yordam beradi.

Og’zaki bo’lmagan holda javob bergan odam bilan aloqa o’rnatiladi, o’zaro hamdardlik hissi paydo bo’ladi. Asosiysi, kerakli daqiqani qo’lga kiritish va taqlidga berilib ketmaslik. Kontakt paydo bo’lganda, dialogni rivojlantirish mumkin.

blog.wikum.ru