Delfin va inson miyasi o’rtasidagi o’xshashlik va farqlar

Delfinlar hatto eng g’amgin odamni ham tabassum qiladi. Bu hayvonlar qanchalik quvonch keltirishi mumkinligini hamma biladi, chunki ular juda xushmuomala. Tadqiqotlar davomida ular juda aqlli ekani, miyasi esa inson miyasiga o‘xshashligi ma’lum bo‘ldi.

O’xshashlik va farqlar

Olimlar dengiz hayoti bo’yicha ko’plab tadqiqotlar o’tkazdilar va nihoyat delfinlarning aql-idroki ancha yuqori ekanligiga amin bo’lishdi. Maxsus MRI apparati yordamida batafsilroq tekshiruv o’tkazildi, uning davomida bu sutemizuvchilarning miyasi odamlarnikiga qaraganda ko’proq konvolyutsiyaga ega ekanligi ma’lum bo’ldi.

Delfinning miyasi taxminan 1,7 kilogrammni tashkil qiladi, katta yoshli odamning miyasi esa 400 gramm kamroq.

Miya yarim korteksining maydoni bir xil, ammo farqni shaklda topish mumkin. Delfinlarning miyasi sharsimonroq, odamlarning miyasi esa tekislangan. To’q rangli lob delfinlarda ham, odamlarda ham bir xil o’lchamda, dengiz aholisida miyaning oksipital qismi esa ancha katta.

Bu sutemizuvchilar 300 daraja radiusda ko’rishga qodir va shu bilan birga, ularning ko’rish qobiliyatiga har kim havas qilishi mumkin. Shunga qaramay, delfinlar kerakli ob’ektga masofani bosib o’tish uchun ultratovushdan foydalanadilar. Shunday qilib, ular tovush chiqarganda, u bu narsadan qaytariladi va qaytib keladi.

Delfinlar, odamlardan farqli o’laroq, hushyor turish va markazning bir qismini o’chirishga qodir. Odam qancha vaqt hushyor turishi va o’zini normal his qilishi mumkin? Uzoq vaqt emas, chunki inson uchun uxlashdan bosh tortish o’limga teng. Bundan tashqari, delfinlar miyaning bir qismini o’chirganda, ikkinchisi nogironning funktsiyalarini jasorat bilan o’z zimmasiga oladi va faol ishlay boshlaydi.

Delfinlar juda rivojlangan sutemizuvchilar bo’lib, ular eshitadigan tovushlarni takrorlay oladilar. Ushbu dengiz aholisi 14 mingga yaqin signalni takrorlashi va ularni 5 darajada birlashtirishi mumkin. Delfinlarning suhbatini inson nutqi bilan osongina solishtirish mumkin. Delfinlar ham ajoyib xotiraga ega va ular o’z tajribalarini avlodlarga o’tkazishga qodir.

Kim aqlli?

Tadqiqotlar delfinlarning rivojlanishi va mantiqiy ekanligini ko’rsatdi. Olimlar delfin DNKsi inson DNKsiga juda o’xshash degan xulosaga kelishdi. Ushbu ma’lumotlardan foydalanib, biz delfinlar odamlarning ajdodlari bo’lib, ular ma’lum holatlar tufayli quruqlikni tark etgan degan xulosaga keldik. Ularning miya hajmi kislorod ochligi tufayli ortadi.

Bundan tashqari, olimlar bu dengiz aholisi insoniy his-tuyg’ularni – sevgi, rashk, xafagarchilikni ifoda eta olishlarini aniqlashga muvaffaq bo’lishdi. Shunday qilib, delfinlarning miya qobiliyatlari foizi insonning aqliga yaqin ekanligini ko’rsatadi. Ba’zi delfinlar hatto muayyan vaziyatlarni tahlil qilishga qodir. Ularning aql-idrok darajasini maktabgacha yoshdagi bola bilan solishtirish mumkin.

Delfinlar katta miyaga ega bo’lishiga qaramay, ularni juda aqlli deb atash mumkin emas. Ko’proq delfinlar kosmosda harakat qilish va ma’lum bir tana haroratini ushlab turish uchun miyalariga muhtoj. Delfinlar rivojlanishda odamlardan keyin xavfsiz tarzda ikkinchi o’ringa qo’yilishi mumkin.

Delfinlar bilan uchrashganda, kimdir esdalik sifatida suratga tushishdan bosh tortishi dargumon. Ushbu go’zal sutemizuvchilar bilan suratga tushayotganda, ular juda aqlli va intellektual rivojlanganligini unutmang.