Psixologik xulosalar
Psixologik xulosa – bu so’nggi travma orqali ishlashga qaratilgan usuldir. Uning mohiyati – fojiali hodisalarning (teraktlar, harbiy harakatlar) barcha ishtirokchilari bilan qo’shma suhbat o’tkazish.
Terapevtik usul haqida ko’proq ma’lumot
Ushbu uslub shoshilinch psixologik yordam uchun dolzarbdir. Suhbat voqeadan keyin ikki kundan kechiktirmasdan o’tkazilishi kerak. Ushbu davrdan so’ng, psixikaning stressli vaziyatga xos reaktsiyalari vaqti tugaydi, areleksiya va tahlillar uyg’onadi.
Ba’zi hollarda, xulosa chiqarish zarur bo’lgan vaqtdan kechroq amalga oshiriladi. Keyin voqea sodir bo’lgan video yozuvlar ishlashga arziydigan xotiralarni yangilash uchun ishlatiladi.
Xulosa qilish voqea ishtirokchilariga o’zaro tajriba, taassurot va hissiyotlar bilan bo’lishish imkoniyatini beradi. Umumiy reaktsiyalarni baham ko’rgan holda, TSSB qurbonlari – travmadan keyingi stress buzilishi shikastlanish holatini osonroq boshdan kechiradi, ular g’ayritabiiylik, o’zlarining hissiyotlarining o’ziga xosligi tufayli kelib chiqadigan kuchlanishni engillashtiradi. Xulosa qilish ishtirokchilari tomonidan qo’llab-quvvatlanadigan omil ham muhimdir.
Xulosa qilishning maqsadi TSSB ta’sirini minimallashtirishdir. Bunga erishish uchun murabbiylar qurbonlarning ichki resurslarini safarbar qilishga harakat qilishadi.
Xulosa qilish hal qiladigan vazifalar:
- taassurotlar, reaktsiyalar, hissiyotlarni ishlab chiqish;
- sodir bo’lgan voqealar semantikasi va tuzilishini tushuntirish;
- ham individual, ham guruhdagi keskinlikni pasaytirish;
- anormallik va reaktsiyalarning o’ziga xosligi tuyg’usidan xalos bo’lish.
Xulosa qilish – bu travma oqibatlaridan xalos bo’lish uchun kafolatlangan mutlaq davo emas. Hech bo’lmaganda ularni minimallashtirishga erishish yoki ular yomonlashmasligi uchun muhimdir.
Suhbat davomida odam o’zi bo’lgan holatning sabablarini yaxshiroq tushunadi, travma oqibatlarini engish yo’lini tezroq tanlaydi.
Psixologiyada xulosa chiqarish profilaktika sifatida ham, inqirozga qarshi aralashuv vositasi sifatida ham qo’llaniladi. Profilaktika to’g’risida gap ketganda, u ekstremal kasb egalari, masalan, Favqulodda vaziyatlar vazirligi xodimlari bilan ishlashda qo’llaniladi. Ushbu uslub stressga chidamliligini oshirishga, o’ta og’ir vaziyatda harakat qilishga tayyorlanishga yordam beradi.
Psixologik xulosa: boshqa qo’llanmalar
Ushbu uslub nafaqat travma uchun ishlatiladi. Boshqa sohalarda ham foydali bo’lib chiqadi.
Harbiy xulosaga misol sifatida askarning tugallangan operatsiya to’g’risidagi hisoboti, qanday ma’lumotni oshkor qilish va qanday ma’lumotlarni jamoatchilikdan yashirish mumkinligi to’g’risida ko’rsatmalar olish mumkin.
Texnika psixologik eksperimentlar uchun ham dolzarbdir. Ularning oxirida sub’ektlar bilan suhbat o’tkaziladi, bu esa tajribalarning salbiy oqibatlarga olib kelmasligiga ishonch hosil qilishga imkon beradi. Shuningdek, yakuniy so’rovda sub’ektlardan birortasi firibgarlikni aniqladimi yoki yo’qligini, ular yolg’on reaktsiyani namoyish qilishga urinib ko’rganligini aniqlaydilar.
Xulosa qilish faqat eksperiment insonning ruhiy salomatligi va psixologik qulayligi uchun kamida minimal xavf tug’diradigan hollarda amalga oshiriladi.
Xulosa qilishning afzalliklari
Albatta, travmani o’rganish kerak, inson o’z tajribalarida yolg’iz emasligini bilishi kerak, unga nima bo’lganini tushunishi kerak.
Biroq, muhim xususiyat bu kabi uchrashuvlarni bir necha bor o’tkazmaslikdir. Biror kishi travmatik vaziyatni bir necha bor takrorlashga moyil bo’lib, bu faqat oqibatlarning og’irlashishiga olib keladi.
Tuzatish bo’yicha mutaxassisning vazifasi – bir mashg’ulotda odam o’zini og’ir yukdan xalos qilishi uchun sharoit yaratishdir. Shundagina xulosa samarali bo’ladi.
wikium.ru
