Uyat haqida. Men o’zimdan uyalaman

Uyat – bu ijtimoiy tuyg’u. Asosiy funktsiya – xulq-atvorni tartibga solish. Ijtimoiy guruhlarda bo’lib, ota-bobolarimiz ushbu jamoatning ba’zi qoidalari va qoidalariga rioya qilishlari kerak edi. Uyat o’zini tutishni tartibga solish uchun juda yaxshi ishlaydi.

Agar sharmandalik va uning shakllanishini ko’rib chiqsak, sharmandalik bu sizning o’zingizni noo’rin: noto’g’ri, yomon, befoyda, ahmoq va h.k. Buning qanday yaratilganligi va qanday ta’sirlanganligini tushunish uchun siz bizning mavjudligimning qaysi shakllarini o’rganishingiz kerak.

Ularning 3 tasi bor.

Men tushunchaga o’xshayman. Men kontseptsiya sifatida bu tushunchaga muvofiq o’zini tasvirlash usulidir. Bu rol kabi bo’lishi mumkin – yaxshi psixolog, muvaffaqiyatli menejer, yaxshi ona, mehribon ota, mehribon xotin, diqqatli er va boshqalar. baho ham shunday – yaxshi, yomon, mehribon, yovuz, aqlli, ahmoq, befoyda va boshqalar. O’z-o’zini anglash tushunchasi atrof muhitda, o’rganish natijasida, boshqalarning tajriba va o’zingiz haqingizda xulosalaringiz haqidagi mulohazalari orqali shakllanadi.

Men jarayonga o’xshayman. Jarayon sifatida men sizning tajribangizni og’zaki tasvirlashingiz va tuzishingizdir. “Men his qilaman …”, “menimcha …”, “men hayronman …” va boshqalar. Masalan, siz g’azablangan yoki g’amgin, xursand yoki hayajonli ekanligingizni ko’rishingiz mumkin, masalan siz qora choyni emas, balki yashil choyni yaxshi ko’rishingiz yoki biron bir jismoniy mashg’ulot bilan shug’ullanishni yoqtirganingizni yoki ba’zi bir narsalarga moyilligingizni ko’rishingiz mumkin. faoliyat turi va bu qiziqish uyg’otadi va hokazo. O’sha. Men jarayon sifatida o’sha paytda sodir bo’layotgan voqealarni og’zaki qayd etish qobiliyatidir.

Siz taxmin qilganingizdek, men kontseptsiya sifatida va men jarayon sifatida to’qnashishim mumkin. Masalan, o’zingizni “yaxshi onam” roli bilan tanishtirish va o’zini o’zi jarayon sifatida rivojlantirish, siz bolaga g’azablanishingizni sezishingiz mumkin, bu “yaxshi ona” tushunchasiga ziddir. Yoki, masalan, “mehnatsevar” ning roli sizning charchaganingizni his qilayotganingizni va dam olishni xohlayotganingizni yoki umuman bu ish sizni jirkanch qiladi degan tushunchaga zid bo’lishi mumkin.    

Men kontekstga o’xshayman. O’zini kontekst sifatida kuzatuvchi o’zini o’zi, bu nafaqat og’zaki, balki kuzatuvchi sifatida og’zaki bo’lmagan tuyg’uni ham o’z ichiga olgan eng chuqur darajadir. Fikrlar, xotiralar, his-tuyg’ular, his-tuyg’ular, impulslar, hislar – bu nima bo’ladi, mavjud va bir muncha vaqtga qoldiradi, o’zini kuzatuvchini buzmasdan qoldiradi, bu ko’k osmonga o’xshaydi, uning bo’ylab davlatlar va jarayonlar bulutlari suzib yuradi – o’zgarmas, doimiy hozirgi va barqaror …

Shunday qilib, uyat tuyg’usiga qayting. “Men o’zimdan uyalaman” – bu mening turli xil shakllarim to’g’risida yuqoridagi ma’lumotlarni hisobga olgan holda, men qanday tushunchaga ega ekanligim haqida? Men qanday ta’riflar haqida bo’laman – noto’g’ri, yomon, befoyda, ahmoq va hk? To’g’ri, bu kontseptual men bilan birlashishdir, bunday birlashish sizni o’zingizni noto’g’ri, yomon, befoyda, ahmoq va h.k. tushunchalari bilan cheklaydi. Shunda siz o’zingizning ushbu kontseptsiyadan o’tishni boshlashingiz va shu bilan ushbu kontseptsiyani tobora ko’proq tasdiqlashingiz, uning “to’g’ri” ekanligiga ishonch hosil qilishingiz mumkin. Masalan, agar “men qadrsizman” bo’lsa, unda hech kim men bilan aloqa qilishni xohlamaydi, demak, men hech qaerga bormayman va “befoyda” tuyg’u yanada kuchayadi. Va hokazo. Shunday qilib, butun hayot ssenariysi shakllanishi mumkin – bu o’z-o’zidan qat’iy g’oyani boshqaradigan hayot.

Kuzatuvchi O’zimiz bizga nima beradi? Bu barcha jarayonlarni o’z ichiga olgan o’zini barqaror his qilishni, shu jumladan paydo bo’layotgan “Men befoyda” va hokazolarni beradi. kontseptsiyaga bog’lanmasdan, go’yo “men qadrsizman” va boshqalar. bu osmondagi yana bir bulut yoki hatto momaqaldiroq buluti bo’lar edi. Ammo osmonning o’zi emas. O’zini kuzatish moslashuvchanlikni, barqarorlikni beradi va salbiy o’z-o’zini ta’riflash har doim kuchli ta’sirga ega bo’lmaydigan kontekst bo’lib, xulq-atvorni o’z qadriyatlari va ma’nolariga rioya qilishga imkon beradi.

Demak, sharmandalik – bu o’z-o’zini anglash tushunchasi bilan birlashish, o’z-o’zini anglash tushunchasi sifatida birlashish jarayoni bo’lgan tuyg’u. Bunday qat’iy o’zini o’zi tasvirlash va undan kelib chiqadigan xatti-harakatlar vaziyatga tushib qolish bilan yanada og’irlashadi. Bu holda antidot – bu o’z-o’zini rivojlantirish va unga jarayon sifatida kirish, ayniqsa, o’ziga o’zi kontekst sifatida kirishdir. Bunday holda, o’zi haqidagi qat’iy g’oyalarning ta’siri pasayadi, o’z taqdirini salbiy belgilash natijasida kelib chiqadigan noqulaylik ahamiyatsiz bo’lib qoladi va o’z qadriyatlari, istaklari, intilishlari va ma’nolariga moslashuvchan amal qilish mumkin bo’ladi.

Manba:b17.ru