O’zgarish joyi
Hayotning o’zgarishi odatda oyning harakatini tomosha qilish kabi. Biz unga qancha qaramasligimizdan qat’i nazar, u xuddi o’sha joyda ekan, ammo chalg’itishga, yuz o’girishga, biznes bilan shug’ullanishga arziydi – keyingi safar bir nazar tashlab, uni butunlay boshqa tomondan topamiz gumbazning. Shunday qilib, bizning dunyomiz, hayot sharoitimiz, madaniyatimiz, atrofimizdagi odamlar – va biz o’zimiz hamma narsa doimiy harakatda va o’zgarishda bo’lamiz. Biroq, ularning templari va ritmi, etarlicha tez bo’lishiga qaramay, bizning “idrok ostonamizdan” pastroqdir va biz ularni kundalik hayotimizda sezmaymiz. Avtomobil g’oyalar tarqalishiga qaraganda ancha tez yuradi, moda til va madaniyatga qaraganda tezroq o’zgaradi va suhbat oqimi ma’ruzachi ongini rivojlantirish oldida. Biz dunyoni yaqindan kuzatayotgan bo’lsak ham, bu xuddi kechagi kabi, lekin bir lahzaga yuz o’girishga arziydi, shaxsiy hayotimiz yoki o’z biznesimiz bilan shug’ullanish uchun, qaytib kelganimizda, buni umuman tanimasligimiz mumkin. Shunday qilib, bizning do’stimiz, bizning ko’zimiz oldida, bizga bir kundan kunga o’xshab ko’rinadi, lekin bir necha yil, hatto oylar ajratilgandan so’ng, u o’rnini bosganday bo’ldi! Eng kulgili jihati shundaki, xuddi shu narsa har birimizning boshimizda bo’ladi. Inson doimo o’zi bilan, u yuz o’giradigan joyi yo’q va shuning uchun u atrofdagi hamma uchun ochiq bo’lsa ham, o’zida doimiy, ba’zan esa ajoyib o’zgarishlarni sezmaydi! Yagona va doimiy inson shaxsi, o’zgarmas fe’l-atvori, e’tiqodi haqidagi illyuziya – biz aslida odam deb ataydigan barcha narsalar saqlanib qoladi va saqlanib qoladi. Bundan tashqari, agar uchta suhbatdosh bir joyda uchrashishi mumkin bo’lsa: u hozir kim bo’lsa, o’zi, lekin bundan o’n yil oldin nima bo’lgan bo’lsa, va yana u bir xil, ammo o’nlab yil o’tgach – deyarli ular muhokama qila oladigan masalalarda, bir-biridan qarashlari va pozitsiyalarining murosasizligi jihatidan bir-biridan farq qiladigan bahsli kompaniyalarni topish qiyin bo’lar edi! Shu bilan birga, bundan ham qiziqroq narsa, ularning har biri o’zini nafaqat so’zsiz va shartsiz haq deb biladi, balki u doimo bunday pozitsiyani himoya qilganiga va butun hayoti davomida bunga amin bo’lishiga ishonchsiz qoladi. ! Biz o’zimizni tan olmaymiz – o’tmish yoki kelajak. Bugun birovni jon-jahdi bilan himoya qilayotganini u kecha kam bo’lmagan g’ayrat bilan himoya qilgan pozitsiyasiga qarama-qarshi bo’lgan pozitsiyani qanchalik tez-tez kuzatgansiz? Menga ishoning – va siz bir necha marotaba xuddi shunday ushlangansiz. Bu haqda faqat siz o’zingiz bilasiz … Jamiyat, madaniyat, umuman tsivilizatsiya aynan shu tarzda joylashtirilgan – davrlar, davrlar o’rtasidagi farqlar naqadar ajoyibdir, har o’n yilda bir-birini almashtirish! Va bunday hodisa nafaqat o’tgan asrning o’ziga xos xususiyati, balki tarixchilarning guvohliklariga ko’ra va o’tgan davr odamlarining yozma esdaliklariga ko’ra, qadimgi zamonlardan buyon doimo sodir bo’lib kelmoqda. Qadimgi mualliflar o’zgarishlarning tez davom etishidan shikoyat qildilar! Qadimgi Hindiston va Xitoy donishmandlari o’zlarining falsafiy risolalarini uzluksiz o’zgarish jarayonini tushunishga bag’ishladilar va ularning chuqur anglashi va mukammal kashfiyotlari zamonaviy dunyoda ham dolzarbdir. “Hech narsa abadiy emas”, deydi hind donoligi. “O’zgarishlar qulay” – Xitoyning I Ching O’zgarishlar Kitobiga takrorlanadi. Davrlar va fasllar o’zgarib turadi, madaniyatlar, qirolliklar va tsivilizatsiyalar bir-birini almashtiradi – va faqat odam o’zini beparvolik bilan doimiy deb biladi va o’zgarishga tobe emas, dunyoning harakatchanligini sezmaslikka intiladi. Agar endi aniq narsalarni ko’rmaslikning iloji bo’lmasa va yangi vaqtlar bor kuchlari bilan deraza va eshiklarni taqillatayotgan bo’lsa – bu barqarorlikni illyuziyasini saqlab qolish, bor kuchi bilan saqlashga, odatdagi xayoliy dunyosini himoya qilishga intiladi, mavjud vaziyatni va erishilgan pozitsiyani abadiy mustahkamlash. Albatta, bu urinishlar nafaqat befoyda, balki ko’plab muammolarning manbai hamdir …
Qanday qilib inson nimanidir o’zgartirish vaqti keldi, deb qaror qiladi.
Ularning so’zlariga ko’ra, toqat qilib bo’lmaydigan pozitsiya – bu pozitsiya bo’lib, unda ko’proq qolish mumkin emas va shu bilan birga undan chiqib ketish mumkin emas. Ushbu g’alati vaziyatda odamlarni, oilalarni, tashkilotlarni, butun jamiyatlarni va madaniyatlarni qanchalik tez-tez ko’rgansiz? Va ular o’zlarini necha marta haydashgan yoki to’satdan shunday holatga tushib qolishgan? Biror kishi o’zi xohlagan joyda emasligini tushunib, uning o’rniga qaerda bo’lishi kerakligini tushunsa va hatto A nuqtadan B nuqtaga o’tish yo’lini bilsa, bundan tashqari, buning uchun barcha zarur vositalar va manbalar mavjud bo’lsa, u shunchaki bu. Va u baxtli yashaydi. Muammo yo’q. Shunga ko’ra, bunday to’qnashuvda bo’lgan odamga yordam berish vazifasi zanjirning yo’qolgan bo’g’inlarini tiklashdir. Axir, hamma narsa o’z joyiga tushganda – va mavjud vaziyatdan xabardor bo’lish, va o’zgarishga bo’lgan ehtiyoj, to’g’ri ishlab chiqilgan maqsad va tegishli mavjud va haqiqatan ham qo’llaniladigan vosita va usullar – ma’no va yangi imkoniyatlarga ega bo’lgan harakat tabiiy va avtomatik ravishda sodir bo’ladi. Daryo o’z-o’zidan oqadi, agar u qaerdan va qayerdan oqishi kerak bo’lsa va hech qanday to’siqlar bo’lmasa – va yordam berishga yoki uni itarishga hojat bo’lmasa. Bu o’zgaruvchan dunyoning nafaqat to’sqinlik qilmaydigan, balki o’z tabiati, barcha sharoitlari va resurslari bilan har birimizning doimiy o’zgarishimiz va rivojlanishimizga hissa qo’shayotgani qanchalik oqilona va oqilona tartibga solinganligi hatto zerikarli! Eng qiziqarli narsa, yuqoridagi tarkibiy qismlardan kamida bittasi etishmayotganida sodir bo’ladi. Bundan tashqari, u haqiqatda mavjud bo’lishi shart emas, bu elementlarning kamida bittasi odamning ongli e’tibor doirasidan tashqarida bo’lishi kifoya. Va juda ko’p variantlar mavjud! Biror kishi u xohlagan joyda emas, nimani his qilishni xohlasa, nimani xohlamasligini his qiladi – ammo vaziyat va uning haqiqiy ehtiyojlari to’g’risida aniq xabardor bo’lish o’rniga, u hamma narsa ko’ringanda yashirin sust ruhiy bezovtalikni boshdan kechiradi. qandaydir tarzda kulrang emas, ma’nosini va quvonchini yo’qotdi. Boshqasi bularning hammasidan xabardor, ammo o’zi erishmoqchi bo’lgan natija yoki maqsadni tasavvur qilmaydi yoki ikkalasini ham mukammal tasavvur qiladi, ammo kerakli o’zgarishlarni amalga oshirish uchun zarur vositalar, dastaklar va texnologiyalarga ega emas, aksincha kelajakdagi yangi vazifalarga intilish, cheksiz va behuda o’tmishni chuqur o’rganish, mavjud vaziyatning sabablarini bilishga harakat qilish. Bu fikrlash strategiyasining barchasi odamni doimiy umidsizlik, befarqlik va azob-uqubat holatida saqlashga qaratilgan, bizning madaniyatimizda juda keng tarqalgan. Ehtimol, xarakterli jihatlardan biri bu echimlarni sabablarni qidirish bilan almashtirishdir. O’tmishni batafsil tahlil qilish tuzog’i. Ko’pincha, olingan ta’lim va tarbiya tufayli insonga har qanday harakat va hodisaning o’ziga xos va aniq sabablari bordek tuyuladi – va shuning uchun uni topishga va o’zgartirishga arziydi, chunki oqibatlarning butun seriyasi o’zgaradi. Afsuski, tirik va harakatlanuvchi dunyo va inson qalbi maktab darslikidagi muammoli shartli narsalarga unchalik o’xshamaydi, bu erda ham bir xil noaniq natija har doim boshlang’ich shartlarning ma’lum bir to’plamiga mos keladi. Ko’rinib turibdiki, bu koinotda oddiy shartlar mavjud emas! Sabab va natija zanjiri nafaqat cheksiz o’tmishga cho’zilibgina qolmay, balki ko’p marotaba tarvaqaylab boraveradi. butun dunyoni qamrab olgan va o’zaro bog’laydigan cheksiz ko’p o’zaro bog’liq hodisalar va o’zaro ta’sirlar tarmog’i. Va yuzlab voqealarni asl, asl sabablarini izlashga bag’ishlagan holda, biz ularni topa olmasligimiz mumkin. Bundan tashqari, sababni bilish yoki bizga qanday tuyulishi har doim ham odamga hozirgi vaziyatni o’zgartirishga yordam bermaydi. Biroq, u yoki bu tarzda, bunday qidiruvlarning boshlanishi, “nima uchun bu sodir bo’layapti?” Degan savolni o’zi shakllantirish. – bu inson hayotidagi o’zgarishlar uchun favqulodda ehtiyojning aniq belgisidir. u yoki bu tarzda, bunday qidiruvlarning boshlanishi, “nima uchun bu sodir bo’layapti?” degan savolni shakllantirish. – bu inson hayotidagi o’zgarishlar uchun favqulodda ehtiyojning aniq belgisidir. u yoki bu tarzda, bunday qidiruvlarning boshlanishi, “nima uchun bu sodir bo’layapti?” degan savolni shakllantirish. – bu inson hayotidagi o’zgarishlar uchun favqulodda ehtiyojning aniq belgisidir.
O’zgartirish uchun qadamlar .
Aniq, yoki hozirgacha faqat yashirin, ongsiz ravishda, faqat ruhning yashirincha ko’proq yaxshi narsaga intilishi shaklida namoyon bo’lgan yoki yo’qolgan, hayotidagi o’zgarishlarga ehtiyoj sezadigan odam, odam muqarrar ravishda duch keladi xarakterli qiyinchiliklar va tabiiy to’siqlarning butun majmuasi. Ularni muvaffaqiyatli engish uchun bir qator bosqichlarni doimiy ravishda bajarish kerak, ularning xususiyatlaridan biri shundaki, ularning aksariyati dastlab unga nafaqat qiyin va har doim yoqimli emas, balki ko’pincha, shunchaki ma’nosiz bo’lib tuyuladi! Va, ba’zida, hatto xavfli va ahmoqdir. Va o’zgarishlarning butun ketma-ketligi tugagandan keyingina, yangi darajadagi xabardorlik darajasi va dunyo bilan o’zaro munosabatlar – hamma narsa o’z joyiga tushadi. Shu sababli juda ko’p odamlar, oilalar va jamiyatlar nafaqat shoshilinch o’zgarishlarga tayyor emas, balki, o’zlarining manfaatlariga zid ravishda, ular har xil qarama-qarshiliklarni ta’minlaydilar. Bu erda talab qilinadigan birinchi va, ehtimol, eng yoqimsiz narsa – bu to’liq umidsizlikni anglash va hozirgi vaziyatda qolish mumkin emas. “Qorong’u – bu ruhning kechasi” – O’rta asr tasavvufchilari va sehrgarlari bu holatni shunday atashgan. Bu holda o’ta yoqimsiz bosqich, oldinga siljish deyarli imkonsiz yoki ikkilanish va chekinish bilan bog’liq, ba’zida hatto g’alaba qozongan finalgacha. Aynan shu bosqich o’zgarishga bo’lgan qat’iyat va irodani shakllantiradi va bu haqda eslash, orqaga qaytish qo’rquvi bilan ko’payib, odamga poshnada yugurayotgan och bo’rilar to’plamidan ham yomonroq yordam beradi. Quyidagi qadamlar va qadamlar kerakli natijalar ketma-ketligining aniq rasmini yaratishga bag’ishlangan. Va bu erda strategik istiqbolda istalgan natija rasmini aniq tasavvur qilish kabi bir xil ahamiyatga ega, va birinchi qadamni va ular o’rtasida joylashgan harakatlar va vaziyatlarning butun ketma-ketligini tushunish. Ushbu bosqichlarning har birining realizmini, mavjudligini va maqsadga muvofiqligini aniq baholash ham zarur, bularsiz inson shunchaki maqsadini yo’qotishi yoki yolg’on va chalg’ituvchi maqsadlar rahm-shafqatida bo’lishi mumkin. Va nihoyat, o’zgarish va rivojlanish uchun zarur bo’lgan barcha resurslarni baholash va izlash ham muhimdir. Bular boshqa odamlardan olingan bilim va ko’nikmalar, shuningdek ilgari o’zlashtirilgan va egallab olingan fazilatlar va qobiliyatlar bo’lishi mumkin, garchi ilgari unutilgan bo’lsa ham. Va faqat natija va o’zgarish jarayonini shakllantirishga tizimli yondoshish bilan qurollanib, biz istagan va jozibali kelajakka yangi imkoniyatlar bilan shoshilishimiz mumkin. Ehtimol, qadimgi donishmandlar haqdir va bu dunyo uzluksiz o’zgarishlarning joyidir va o’zgarish haqiqatan ham foydalidir – agar ularga yaxshi g’amxo’rlik qilsak?
Manba:b17.ru
