3-dars:Klaviatura
Klaviatura kompyuter uchun kirish qurilmalaridan biridir. Klaviatura yordamida matn va buyruqlar kiritiladi.
Kattalashtirish uchun bosing
Asosiy guruhlar
Maqsadga ko’ra kalitlarni bir necha guruhga bo’lish mumkin:
- alfanumerik;
- kalit modifikatorlari;
- boshqaruv tugmachalari;
- kursorni boshqarish tugmachalari;
- funktsiya tugmachalari;
- raqamli klaviatura tugmachalari;
Harfli raqamli tugmalar
Alfasayısal tugmalar rasmda jigarrang ramka bilan belgilangan. Qoida tariqasida bitta tugmachada bir nechta belgilar (harflar, raqamlar, tinish belgilari) mavjud. Qaysi belgi chop etilishi ishning holatiga yoki bosilgan boshqaruv tugmasiga qo’shimcha ravishda bog’liq. Pastki qatorda eng uzun tugma bo’sh joy satridir. Yuqorida uchta qator harflar va belgilar, hatto undan yuqori raqamlar va belgilar mavjud.
Kalit modifikatorlar
Modifikator tugmachalariga – Ctrl, Alt, AltGr (o’ng Alt), Shift, Caps Lock kiradi . Ushbu tugmachalarni bosganingizda hech narsa bo’lmaydi, ularning harakati boshqa tugmalar bilan birgalikda amalga oshiriladi, ya’ni ularni bir vaqtning o’zida bosish kerak ( Caps Lock- dan tashqari ). Birinchidan, modifikator tugmachasi bosiladi, so’ng uni qo’yib yubormasdan, boshqa tugma. U shunday yozilgan – Alt + V ( Alt tugmachasini bosing va V ni chiqarmang ).
Ctrl, Alt va Shift tugmachalari alfasayısal tugmalarning ikkala tomonida takrorlanadi.
Boshqaruv tugmachalari
Boshqarish tugmachalari ( Esc, Backspace, Hause / Break, Ctrl, Delete, Alt, Num
Lock, Print Screen / SysRq, Scroll Lock, Tab, Win, Enter ) muayyan amallarni bajaradi. Ular o’zlari tomonidan ham, boshqa tugmalar bilan birgalikda bajarilishi mumkin.
Kursor tugmachalari
Klaviatura rasmidagi ranglarda kursor tugmachalari ajratib ko’rsatilgan. Ularning yordami bilan hujjatlarda siz kursorni siljitishingiz mumkin.
Yuqorida, rasmda bloklar tugmachasi sariq rangda ta’kidlangan, bu ham bilvosita kursor bilan bog’liq. Home tugmasi kursorni hujjatning boshiga, End tugmachasini oxirigacha olib boradi. Hujjatdagi Page Up, Page Down tugmalaridan foydalanib, sahifalarni yuqoriga va pastga burishingiz mumkin. Kiritish tugmachasi matn kiritishda insert – almashtirish rejimini o’zgartiradi (Qo’shish – belgini qo’shadi, qatorni kengaytiradi, almashtirish – oldingisi o’rniga belgini bosib chiqaradi). Del yoki Delete o’ng tomondagi harflarni o’chiradi. BackSpace chap tomondagi yozuvlarni o’chiradi.
Funktsiya tugmachalari
Funktsiya tugmachalari pushti rangda ta’kidlangan. Ushbu tugmachalarning harakatlari dastur dasturlari bilan belgilanadi. Ya’ni, turli xil dasturlarda bir xil funktsiya tugmachasi turli xil harakatlarni amalga oshiradi. Garchi, qoida tariqasida, F1 tugmasi kontekstual yordamni chaqiradi va Esc tugmasi operatsiyani yoki biron bir harakatni bekor qiladi.
Raqamli tugmalar
Raqamli klaviatura bloki rasmda binafsha rang bilan belgilangan. Agar sizga ko’p sonli raqamlarni kiritish kerak bo’lsa, masalan, elektron jadvallarda, masalan, matematik hisob-kitoblarda, ushbu tugmachalar blokidan foydalanish qulayroq. Bu erda kalitlar kalkulyator kabi joylashtirilgan. Raqam Lock switch kursor holatiga soni klaviatura o’tadi.
Ko’rsatkichlar
Yuqoridagi o’ng burchakdagi rasmda ko’rsatkichlar blokini ajratib ko’rsatish uchun yashil ramka ishlatiladi. Caps Lock, biz allaqachon bilganimizdek, biz yozayotgan katta yoki kichik harflarni ko’rsatadi, xuddi shu ismning kalitiga o’ting. Num Lock – Raqamli klaviatura kursorni boshqarish rejimiga o’tadi. Scroll Lock kursor tugmachalarining harakatini o’zgartiradi. Endi u unchalik dolzarb emas, ekranni harakatlantirish sichqonchaning g’ildiragi yordamida amalga oshiriladi.
Asosiy klaviatura yorliqlari
Men sizning kompyuteringiz bilan ishlashni ancha osonlashtiradigan asosiy klaviatura yorliqlarini taklif qilaman. Agar hozir bu nima va nima uchun kerakligi aniq bo’lmasa, vaqt o’tishi bilan ushbu sahifaga qaytish mumkin bo’ladi.
| Kalitlar | Amallar |
|---|---|
| F1 | Yordam ko’rsatilmoqda |
| CTRL + C | Tanlangan elementni nusxalash |
| Ctrl + X | Tanlangan elementni kesib oling |
| CTRL + V | Tanlangan elementni joylashtiring |
| CTRL + Z | Amalni bekor qilish |
| CTRL + Y | Amalni takrorlang |
| O’chirish | Tanlangan elementni olib tashlang va uni axlatga tashlang |
| SHIFT + DELETE | Tanlangan elementni avval uni axlatga tashlamasdan olib tashlash |
| F2 | Tanlangan elementning nomini o’zgartiring |
| CTRL + To’g’ri o’q | Kursorni keyingi so’zning boshiga o’tkazing |
| CTRL + SOL O’Q | Kursorni oldingi so’zning boshiga o’tkazing |
| CTRL + YO’Q TAYYOR | Kursorni keyingi xat boshining boshiga o’tkazing |
| CTRL + YUQARILGI OK | Kursorni oldingi xat boshining boshiga o’tkazing |
| CTRL + A | Hujjat yoki oynadagi barcha elementlarni tanlash |
| CTRL + ESC | Boshlash menyusini ochish |
Klaviatura yorliqlarini ishlatish variantlaridan biri. Siz Internetda saqlamoqchi bo’lgan qiziqarli matnni topdingiz. Sichqonchaning chap tugmachasini bosing va o’zingiz yoqtirgan matnni tanlang. Keyin <Ctrl> + <C> tugmalar birikmasini bosing. Matn kompyuterning buferiga ko’chiriladi. Keyin siz matn muharririni yoki oddiy bloknotni ochasiz va <Ctrl> + <V> tugmachalarini bosasiz va sizning matningiz kompyuteringizda saqlanishi mumkin. Siz tanlagan matnda sichqonchaning o’ng tugmachasini bosishingiz va paydo bo’lgan oynada <Copy> menyusini tanlashingiz mumkin, muharrirda yoki bloknotda sichqonchaning o’ng tugmachasini bosib, <Paste> menyusini tanlashingiz mumkin, deyishingiz mumkin. bir xil natijaga erishadi. Ha, bu to’g’ri, lekin ba’zi hollarda klaviatura yorliqlari bilan ishlash qulayroq.
Manba:pc0123.ru
